จุดมุ่งหมายการศึกษาอิงมาตรฐาน

จุดมุ่งหมายการศึกษาอิงมาตรฐาน      (จัดทำโดย นางสาวกุลพัชร  ภูเฮืองแก้ว)

               Harris and Carr (1996 รุ่งนภา นุตราวงศ์, ผู้แปล 2545 : 14-16) ให้คำจำกัดความของมาตรฐานเนื้อหา (content standard) และมาตรฐานการปฏิบัติของผู้เรียน (student performance standards) ดังนี้

มาตรฐานเนื้อหา (content standard) ระบุองค์ความรู้ที่สำคัญ ทักษะและการพัฒนาด้านจิตใจ ดังนี้

1.         องค์ความรู้ที่สำคัญ (essential knowledge) ระบุถึงแนวความคิด ประเด็นปัญหา ทางเลือก กฎเกณฑ์ และความคิดรวบยอดในวิทยาการต่าง ๆ ทีสำคัญ  ตัวอย่างเช่น

-            ผู้เรียนสามารถอธิบายช่วงเวลาและเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ และวิเคราะห์ช่วงเวลาการเปลี่ยนแปลงในท้องถิ่น ชุมชน ในประเทศและภูมิภาคต่าง ๆ

-            ผู้เรียนสามารถเข้าใจประวัติความเป็นมา และโครงสร้างของภาษาอังกฤษ (ประโยค ย่อหน้า บทความ)

-            ผู้เรียนสามารถเข้าใจธรรมชาติและการทำงานของเซลล์ ทั้งการทำงานเป็นเอกเทศและการทำงานร่วมกันเป็นระบบที่ซับซ้อน

2.         ทักษะ (skill) เป็นวิธีการคิด การทำงาน การสื่อสาร และการสำรวจต่าง ๆ ตัวอย่างเช่น

-            ใช้กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ในการบรรยาย และอธิบายปรากฏการณ์ทางธรรมชาติ

-            ใช้ระเบียบวิธีการทางสถิติในการเก็บรวบรวมข้อมูล ตีความ เปรียบเทียบ และสรุปผลเกี่ยวกับเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ และการเปลี่ยนแปลงอื่น ๆ ในสังคม

3.         พัฒนาการด้านจิตใจ (habits of mind) การเรียนรู้และประสบการณ์จากการศึกษาทั้งในโรงเรียนและนอกโรงเรียนมีผลต่อการพัฒนาทางด้านจิตใจของผู้เรียน รวมถึงกระบวนการในการศึกษาค้นคว้า การแสดงข้อมูล หลักฐานสนับสนุนความคิด การอภิปรายโต้แย้ง และความพึงพอใจในการทำงานร่วมกับผู้อื่น ตัวอย่างเช่น

-            ผู้เรียนสามารถประเมินผลการเรียนรู้ของตนเองโดยการสร้างเกณฑ์เพื่อใช้ประเมินงานที่มีคุณภาพ

-            ผู้เรียนสามารถแสดงออกถึงความสามารถในการทำงานร่วมกับผู้อื่น การเป็นผู้นำ และความมั่นคงในตนเอง

มาตรฐานการปฏิบัติของผู้เรียน (student performance standards) จะบอกถึงคุณภาพ โดยที่มาตรฐานเนื้อหาระบุถึงสิ่งใดที่ผู้เรียนควรรู้ และทักษะใดที่ผู้เรียนควรทำได้ มาตรฐานการปฏิบัติจะบอกถึงระดับคุณภาพและระดับที่ผู้เรียนต้องรู้หรือต้องทำสิ่งนั้นได้ ตัวอย่างเช่น

-            กรณที่มาตรฐานเนื้อหาระบุว่า ผู้เรียนเรียนรู้และเข้าใจข้อมูลจากสื่อ ภาพ และบทอ่านจากสื่อต่าง ๆ อย่างหลากหลาย

-            มาตรฐานการปฏิบัติอาจระบุว่า ผู้เรียนควรเรียนหนังสืออย่างน้อยที่สุด 25 เล่ม ต่อปี การเลือกอ่านบทอ่านที่มีคุณภาพ ทั้งที่เป็นอมตะและเรื่องราวที่ทันสมัย จากหนังสือวรรณกรรมสำหรับเด็ก หรือจากแหล่งข้อมูลอื่น ๆ เช่น นิตยสาร หนังสือพิมพ์ หนังสือเรียน หรือสื่อเทคโนโลยี

Wiggins, G. (1994) จัดกลุ่มมาตรฐานการเรียนรู้ไว้ 4 กลุ่ม คือ

1.         มาตรฐานผลรับหรือผลกระทบ (impact) เป็นมาตรฐานที่ระบุผลที่ต้องการจากการปฏิบัติงานใดงานหนึ่งของผู้เรียน เช่น กำหนดให้ผู้เรียนกล่าวสุนทรพจน์เพื่อให้เกิดผลอย่างใดอย่างหนึ่งต่อผู้ฟัง หรือให้ผู้เรียนเขียนสื่อสารกับกลุ่มเป้าหมายที่กำหนดเพื่อผลอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือให้ผุ้เรียนใช้ความรู้ทางภูมิศาสตร์ในการวางแผนอนาคต เป็นต้น

2.         มาตรฐานกระบวนการ (process) เป็นมาตรฐานที่สะท้อนยุทธวิธี เทคนิค วิธีการที่เหมาะสมที่ใช้ในการปฏิบัติงาน เช่น มาตรฐานที่กำหนดให้ผู้เรียนกล่าวสุนทรพจน์อย่างชัดเจน หรือให้ผู้เรียนเขียนสื่อสารได้อย่างสละสลวยสัมพันธ์กัน หรือให้ผู้เรียนใช้กระบวนการที่เหมาะสมในการสร้างหรือปรับเปลี่ยนกฎเกณฑ์

3.         มาตรฐานเนื้อหา (content) เป้นมาตรฐานที่ระบุเนื้อหาสาระ ความคิดรวบยอด แนวความคิด และข้อมูลต่าง ๆ เช่น ผู้เรียนรู้สมบัติของสสาร มีความคิดรวบยอดเกี่ยวกับการผลิต การจำหน่าย และความต้องการของตลาด เป็นต้น

4.         มาตรฐานที่แสดงกฎหรือรูปแบบ (rule or form) เป็นมาตรฐานที่เกี่ยวกับสูตร กฎเกณฑ์ซึ่งมีรูปแบบเฉพาะ ปริมาตร ปริมาณ อัตราส่วน ตัวอย่างเช่น ผู้เรียนสร้างกราฟซึ่งมีข้อมูลกำกับและใช้สีได้อย่างถูกต้อง มาตรฐานนี้เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น ให้ผู้เรียนใช้คอมพิวเตอร์และเครื่องมือสื่อสารต่าง ๆ ในการเก็บรวบรวมข้อมูลต่าง ๆ

การกำหนดมาตรฐานในหน่วยการเรียนให้มาจากหลายมาตรฐานจึงช่วยให้กิจกรรมการเรียนการสอน และการประเมินมีความครอบคลุมยิ่งขึ้น การกำหนดมาตรฐานที่เป็นกระบวนการก็จะไม่มีความหมายหากไม่มีเนื้อหา หรือการกำหนดมาตรฐานที่เน้นเนื้อหาเพียงอย่างเดียวอาจจะไม่ได้ประโยชน์แก่ผูเรียนเท่าที่ควรหากไม่มีการนำกระบวนการนำไปปรับใช้ในสถานการณ์ต่าง ๆ